Het is 08.15u ’s ochtends als de leerlingen van PIE4B klaarzitten om het laatste schoolexamen van hun schoolcarrière op Scholengemeenschap Helinium te maken. Een boektoets over Matilda van Roald Dahl. Het gaat over een meisje dat beschikt over bijzondere gaven. Zo kan ze al lezen als ze drie jaar oud is. Als ze vier is verslindt ze boeken van Charles Dickens. Behalve uitzonderlijke reken- en leesvaardigheden beschikt ze ook over de gave om met haar gedachten voorwerpen te kunnen bewegen. Met die laatste gave verjaagt ze uiteindelijk het hoofd van de school miss Trunchbull. Een ware kampbeul die kinderen opsluit in een isolatiecel met spijkers en glas, gewoon omdat het kan.
De bijzondere gaven van Matilda blijven voor de meeste personen uit het boek verborgen. Toch ziet haar juf miss Honey dat Matilda meer is dan een bescheiden en lief meisje. Ze ontdekt al snel dat ze een uitzonderlijk intelligent meisje is en waagt het zelfs naar het huis van haar ouders te gaan om hen tevergeefts te vragen of ze Matilda mag voorbereiden op de universiteit.
Ook mijn leerlingen hebben bijzondere gaven. Er zit een jongen bij die alles kan ontwerpen in het 3D-programma SolidWorks en zijn stagebedrijf is daar maar wat blij mee. Wendell heeft een eigen bedrijf in het onderhoud van jetski’s en Florian kan in het Engels zo’n beetje iedere grote gebeurtenis en veldslag uit WOII toelichten en uitbeelden. Rick heeft op z’n stagebedrijf een app ontwikkeld zodat de pompen zelf een bericht naar de app sturen als er onderhoud nodig is. Hij heeft al een baan aangeboden gekregen. Mijn vmbo basis-en kaderleerlingen zijn misschien geen sterren in taal en rekenen, maar net als Matilda beschikken ze allen over prachtige talenten.
Als de eerste klaar is met z’n toets verlaat hij in stilte het leerplein. Dat was het dan. Z’n laatste toets. De zomervakantie is begonnen, nog voor de meivakantie. Jens heeft een zware schoolperiode gehad met een pestverleden. Hij heeft alle kanjer- en Rots & Water trainingen doorstaan en enorme obstakels overwonnen. Zonder geluid en zonder handdruk blaast hij de aftocht, de zomervakantie in.
Mijn kader- en basisleerlingen beginnen vaak beschadigd aan hun middelbare schoolcarrière. Ze zijn op het laagste niveau uitgestroomd bij de basisschool en dat weten ze natuurlijk donders goed. Altijd de laatste met hun vinger opsteken. Altijd dat ene kindje dat de uitleg niet begrepen heeft. Altijd koffie halen of kopietjes maken als er een te moeilijk onderwerp behandeld werd. Het is mijn dankbare taak als docent om het zelfvertrouwen van de leerlingen weer een boost te geven. Om ze te laten zien dat ze ieder over bijzondere gaven beschikken. Om ze te laten zien dat succesfactoren in de maatschappij niet alleen te maken hebben met taal en rekenen, maar ook met doorzettingsvermogen, discipline, loyaliteit, ondernemerschap en karakter. Om ze te laten zien dat vmbo- en mbo-leerlingen de spil in de samenleving zijn, iets dat in deze tijd zo duidelijk wordt.
Na vier jaar mag ik de overwinning met ze vieren tijdens de diploma-uitreiking. Dan zoek ik foto’s bij elkaar van het eerste brugklaskamp en het eerste schoolfeest waar de leerlingen in te grote pakken naar het kerstgala komen. Dan mag ik slechte grappen maken ten overstaan van alle geslaagde leerlingen en apetrotse opa’s, oma’s, vaders, moeders, broers, zussen en de rest. Dan mag ik successen vieren, maar ook dieptepunten benoemen. Dan mag ik mijn toppers op het podium zetten dat ze verdienen. Dan mag ik hun eerste grote overwinning samen met ze vieren. Soms staan de tranen in mijn ogen als een leerling naar voren komt om een diploma te ondertekenen. Voor sommigen is school echt een worsteling geweest en is het behalen en ondertekenen van het schooldiploma het mooiste wat ze in lange tijd overkomen is. Ik mag ze de hand schudden en ze mijn grootste glimlach ooit geven. Ik mag ouders bedanken voor de moeite die zij vaak-zonder dat school het ziet-hebben verricht om hun kinderen aan het leren te krijgen. Het is een waardige afsluiting en een waardige start van een welverdiende zomervakantie.
De deur sluit zachtjes achter Jens. Jens is geslaagd, dat staat met zijn cijfers nu al vast. Gefeliciteerd met de overwinning Jens zeggen mijn gedachten. Je bent echt een topper. Ik hoop dat je net zo trots op jezelf bent als ik op je ben. Ik hoop dat er op het mbo een miss of mister Honey klaarstaat om je op te vangen. Ik hoop dat je verborgen talenten niet lang verborgen blijven. Ik hoop de ze op het mbo beginnen met een groot feest. Een groot aanmeldingsfeest ter vervanging van het eindexamenfeest. Een groot feest om de zomervakantie af te sluiten in plaats van in te luiden en om de behaalde successen op de middelbare school alsnog te vieren. Jullie verdienen het. Ik blijf achter met een groot gat. Met een leegte die ik op veilige afstand van mij een plekje ga geven.
Geschreven door Thijmen Sprakel, docent en redacteur EduKitchen.nl
